Ο Σεπτέμβρης έφτασε, τα μπάνια και οι διακοπές τελείωσαν ενώ η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς είναι πλέον ζήτημα ημερών. Μια σχετική αναστάτωση επικρατεί παντού: από τα πρωινά στους δρόμους με τα εκατοντάδες σχολικά μέχρι τις ουρές σε βιβλιοπωλεία και συναφή καταστήματα! Στις οικογένειες δε, ο όρος σχετική αναστάτωση αντικαθίσταται από τον όρο «πανικό» αφορώντας είτε το πρωινό ξύπνημα και την ετοιμασία των παιδιών για το σχολείο είτε το άγχος και την αγωνία των γονέων για την επίδοση των παιδιών τους την καινούρια σχολική χρονιά, ασχέτως με το αν είναι «πρωτάκια» ή τελειόφοιτοι.
Όπως και να έχει βέβαια, μέχρι κάποιο βαθμό είναι κατανοητό και επιθυμητό. Ωστόσο θα πρέπει να υπάρξει μεγάλη προσοχή γιατί το γονεϊκό άγχος αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς παράγοντες που αναστέλλουν την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στη σχολική πραγματικότητα και τις απαιτήσεις της. Άλλωστε οι υπερβολικές ανησυχίες και τα άγχη του μπαμπά ή της μαμάς για το σχολείο μεταφράζονται στον κόσμο του παιδιού σαν να πρόκειται για κάτι το ακατόρθωτα δύσκολο και υιοθετεί εκ των προτέρων μια αρνητική αντίληψη για αυτό φοβούμενο ότι δεν θα τα καταφέρει και δεν θα ανταπεξέλθει στις δυσκολίες του. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό λοιπόν οι γονείς να μιλούν με θερμά λόγια για το σχολείο, να δημιουργήσουν μια θετική εικόνα για αυτό περιγράφοντας διάφορες γλαφυρές ιστορίες από τα δικά τους παιδικά χρόνια ή των μεγαλύτερων αδερφών αν υπάρχουν και τα λόγια τους σε κάθε περίπτωση να είναι ενθαρρυντικά.
Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητο για έναν γονέα, ακόμα πριν καν ξεκινήσει την παραπάνω προσέγγιση, να κάνει μια ενδοσκόπηση για τις σκέψεις και τα συναισθήματα που τρέφει ο ίδιος για το επίμαχο θέμα του σχολείου. Είναι σκόπιμο να αναρωτηθούμε κατά πόσο οι ανησυχίες μας για το αν το παιδί μας θα τα καταφέρει στο σχολείο («θα τα πάει καλά στα μαθήματα;»)ή αν θα πειθαρχήσει στους κανόνες μιας τάξης («μήπως θα είναι ζωηρό μέσα στην τάξη;») ή επιθετικό με τους συμμαθητές του ή γενικότερα αν θα έχει μια ομαλή προσαρμογή έχουν να κάνουν ουσιαστικά με το ίδιο το παιδί μας και όχι με προσωπικά μας βιώματα, με τους δικούς μας γονείς στα τότε σχολικά μας χρόνια ή τις δικές μας δυσκολίες όταν πηγαίναμε εμείς σχολείο; Είναι σίγουρο πως μία τέτοια εσωτερική διερεύνηση θα βοηθήσει τους γονείς να μετριάσουν τους φόβους και τις αγωνίες τους και ιδιαίτερα θα θέσει σε περιορισμό την εκδήλωση αυτών των συναισθημάτων που τις περισσότερες φορές δυσχεραίνουν την ομαλή προσαρμογή σε αυτό.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη σχέση που θα αναπτύξει το παιδί με το σχολικό του περιβάλλον είναι η σχέση που έχουν οι γονείς με αυτό καθώς η συμπεριφορά της μαμάς και του μπαμπά αποτελούν για τα παιδιά παράδειγμα προς μίμηση. Οι γονείς θα πρέπει να εκδηλώνουν το σεβασμό τους για το σχολείο και την εμπιστοσύνη τους στο διδακτικό προσωπικό, χωρίς να δημιουργούν αντιληπτά στο παιδί μέτωπα με δασκάλους ή καθηγητές. Ακόμα και αν διαφωνούν ή δυσανασχετούν με ορισμένα θέματα καλό θα ήταν να τα συζητούν με τους ίδιους τους δασκάλους παρά να δείχνουν στο παιδί την έντονη δυσαρέσκεια τους προς το πρόσωπό τους. Επίσης, είναι ζωτικής σημασίας η παρεύρεση των γονέων σε κάθε συνάντηση, συνέλευση ή κάλεσμα του σχολείου και η δραστηριοποίηση στα δρώμενά του ώστε να εκδηλώνουν πρώτα οι ίδιοι οι γονείς ενδιαφέρον για αυτό και κατά συνέπεια να δείξουν και τα παιδιά. Είναι αντιφατικό να ζητάμε από τα παιδιά να ενδιαφέρονται για το σχολείο όταν εμείς οι ίδιοι απέχουμε από αυτό.
Επιπλέον εφόσον οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά τους καλό θα ήταν να παρακολουθούν ποικίλα επιμορφωτικά προγράμματα και να αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους στην προσωπική μελέτη στο σπίτι δίνοντας έτσι απτά παραδείγματα στα παιδιά πως η μάθηση είναι ένα ύστατο αγαθό που ανεξαρτήτως ηλικίας και επαγγέλματος όλοι οι άνθρωποι αποζητούν. Καλό θα ήταν ακόμη οι γονείς να προετοιμάζουν τα παιδιά για τυχόν δυσάρεστες εμπειρίες και καταστάσεις που μπορούν να προκύψουν στο σχολείο δείχνοντας πως η σχολική ζωή δεν έχει μόνο ευχάριστες στιγμές ώστε να μην αποθαρρύνονται με τις πρώτες δυσκολίες («θα έρθουν στιγμές που ίσως δυσκολευτείς παραπάνω αλλά αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να απογοητευτείς γιατί όλοι οι άνθρωποι κάποιες στιγμές δυσκολεύονται και κάνουν λάθη ακόμα και εμείς στη δουλειά μας»).
Τέλος το πιο σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουν όλοι οι γονείς πως είναι συνοδοιπόροι στο σχολικό αυτό ταξίδι γι’ αυτό θα πρέπει να οπλιστούν με υπομονή, να βρίσκονται δίπλα στα παιδιά και να τα βοηθούν, να κατανοούν και να συζητούν τις δυσκολίες τους, μα πάνω απ’ όλα να σέβονται τους ρυθμούς τους γιατί καθένα απ’ αυτά είναι μοναδικό και είναι ματαιόδοξο να το συγκρίνουμε με κάποιο συμμαθητή του.
Εύχομαι ολόψυχα καλή σχολική χρονιά σε μικρούς και μεγάλους!
Νάνσυ Κ. Συντηλή
Ειδική Παιδαγωγός